Vanaf de eerste Adventszondag tot Driekoningen op 6 januari wordt er op de midwinterhoorn geblazen. Over traditie, donker en licht gesproken.
In de verte galmt een geluid
Wanneer ik door de glazen deur naar buiten kijk zie ik niets. Het is pikkedonker. Daar zit ik dan, in mijn eentje, in the middle of nowhere. Het is een uur of 7. Met de kaarsen aan en een warme kop thee in mijn handen luister ik naar de stilte in mezelf en naar die van de wereld buiten. De bosuil die hier in de boerderij een nest heeft laat van zich horen. In de verte galmt een geluid dat ik niet helemaal kan plaatsen. Het is een melodie van slechts een paar tonen en wordt met een kleine tussenpose achter elkaar herhaald. Wat is dat toch vraag ik me af.
Lopend door de prachtig versierde straatjes in een ongekend stil en leeg Ootmarsum hoor ik het weer. Ver weg maar ook dichtbij dit keer. Niet tegelijkertijd maar als een soort antwoord op elkaar. De daarop volgende dagen, rond hetzelfde tijdstip, klinken overal deze klanken over de velden van Twente. Het heeft iets mysterieus, het ontroert en het geeft me een warm gevoel.
De Oale roop
Wat ik hoor is “de Oale roop”. Weemoedige, eentonige klanken, gespeeld op de midwinterhoorn, die je hier alleen in de winter hoort. De Oale roop geeft het verlangen naar de komst van het licht weer. Het kondigt de nadering van het kerstfeest aan en zit vol heidense en Christelijke symboliek. Vroeger werd de midwinterhoorn ook gebruikt als signaalhoorn. Stropers werden ermee gewaarschuwd voor de boswachter, smokkelaars voor de douaniers. En in de oorlog waarschuwden de boeren op deze manier voor dreigende razzia’s en de komst van controleurs.
In 2013 is het midwinterhoornblazen geplaatst op de lijst van Immaterieel Cultureel Erfgoed in Nederland en wordt erkent als een levende traditie die van generatie op generatie is doorgegeven
De hoorn ging van mond tot mond
Het valt bepaald niet mee om er enigszins aan te horen klanken uit voort te brengen. En ik moet zeggen dat het op een flinke afstand een stuk beter klinkt dan wanneer je er naast staat. Bij ons in het vakantiehuis in Dennehoek hing er één aan de muur. Zo nu en dan konden wij de verleiding niet weerstaan. Dan ging de hoorn van mond tot mond om het vervolgens in ons broek te doen van het lachen om de meest verschrikkelijke geluiden die werden voortgebracht. Vier brave, kleine kinderen, die zo nu en dan het hele park de stuipen op het lijf moeten hebben gejaagd. Net zoals wij dat vorig jaar kerst met een vakantie van we Carry on hier in Ootmarsum, nog weer eens dunnetjes over hebben gedaan.
Het zijn de donkere, koude dagen die ons doen verlangen naar warmte en licht. De Oale roop roept. Het licht komt er dus weer aan. Laten we dat, hoe donker het misschien ook is, vooral niet vergeten.
